EN TR

Makale

Arap-İsrail Hava Savaşları

Filistin’in bölünmesi ve İsrail’in bağımsızlık savaşı

Tarih: Issue 100 - August 2020

29 Ekim 1947’de Birleşmiş Milletler genel kurulu 181’nolu kararı ile Filistin, Arap ve Yahudi devleti olarak ikiye bölünmüştür. İki halk arasındaki bitmeyen anlaşmazlık başlamış olur. Araplar ve Yahudiler arasında çatışmalar başlar. Bu yazıda çatışmaların havada gerçekleşen kısmından kısaca bahsedeceğiz. Başta İsrailliler hafif sivil uçakları kullanmaya başlar. Bunlar ağırlıklı olarak keşif amaçlı kullanılmaktaydı. 17 Aralık 1947’de Nvatim bölgesindeki çatışmalarda, yerdeki Yahudi birliklerini desteklemek için R.W.D.13 uçağının sökülen kapısından Bren makinalı tüfeği ve el bombası atışıyla ilk İsrail hava saldırısı gerçekleşir. 10 Mayıs 1948’de Yahudiler ilk uçak kayıplarını yaşar. Bombardıman görevi için uçan bir Norseman düşer. İlk Arap saldırısı 15 Mayıs 1948’de İsrail’in bağımsızlığını ilanından sonra, Mısır Spitfirelarının Tel Aviv’e yaptığı akın oldu. Bu saldırıda Sde Dov hava üssündeki İsrail uçaklarının çoğu ya hasar gördü ya da yerde imha edildi. Saldırı esnasında bir adet Mısır Spitfire’ı uçaksavar atışı ile düşürüldü. Başta Mısırlılar Spitfire ve bombardıman görevleri için modifiye edilmiş C-47’ler ile harekât düzenlemeye başlar. Suriye T-6, Irak Avro Ansonları da Ürdün’de konuşlanmış ve harekatlar düzenlemiştir. Avcı uçağı olmayan İsrail hızla bu eksikliği gidermek için arayışa girer. Çekoslovakya’dan 25 adet Avia S-199 satın alır. İlk uçak 20 Mayıs’ta İsrail’e ulaşır. 29 Mayıs’ta Mısır ordusu Tel Aviv’e 30 km yaklaşmıştır. Henüz yeni teslim alınmış ve test uçuşu bile yapılmamış dört          S-199 ile Mısır birliklerine taarruz edilir. Bir uçak pilotu ile kaybedilir ama Mısır saldırısı da durdurulur. Ertesi gün Natanya bölgesindeki Irak birliklerine saldıran iki S-199’dan biri daha düşer. 3 Haziran’da İsrail ilk hava zaferini kazanır. Bir S-199 Tel Aviv’i bombalamak için gelen iki C-47’iyi düşürür. Ertesi gün bir İsrail Argus’u Mısır Spitfire’ı tarafından düşürülür. Böylece Mısır da ilk hava zaferini kazanır. Çatışmalar büyümüş her iki tarafın hava kuvvetleri de daha fazla karşı karşıya gelmeye başlamıştı. 8 Haziran’da ilk defa iki tarafın avcıları havada kozlarını paylaşır. Tel Aviv’in güneyinde İsrail S-199’u ile Mısır Spitfire’ı karşılaşır. Avia S-199 aslen Jumo motorlu Messerschmitt Bf-109’dan başka bir şey değildi. İkinci dünya savaşının bitiminden üç yıl sonra tarih tekerrür etmiş ve Messerschmitt ile Spitfirelar tekrar havada karşı karşıya gelmişti. Bu karşılaşmada S-199 galip gelir. Her iki tarafta ellerinden geldiğince yeni hava aracı almak için uğraş verir. İkinci dünya savaşından arta kalan uçaklar satın alınır ve tekrar cepheye sürülür.

Çatışmaların ikinci aşaması 8-18 Temmuz 1948 arasında gerçekleşir. On gün muharebesi olarak geçen bu çatışmalarda İsrail hava muharebesine yeni bir oyuncu sokar. 15 Temmuz’da üç B-17 İsrail’e ulaşır ve derhal operasyonlara katılır. İlk altı buçuk günde İsrail Hava Kuvvetleri 82 sortide 9 ton bomba atarken, B-17’lerin gelişi ile kalan üç buçuk günde gene 82 sortide 48 ton bomba atar. 1948’in son günlerinde İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) Mısır Hava Kuvvetleri ile harekât düzenlemeye başlar. Başta keşif görevleri ile başlayan birliktelik daha sonra ortak saldırılara döner. 7 Haziran 1949’da keşif görevinde olan dört İngiliz Spitfire FR.18’i İsrail uçaksavarları ve uçakları tarafından düşürülür. Aynı günün ilerleyen saatlerinde RAF ve İsrail Hava Kuvvetleri tekrar karşı karşıya gelir. Bu sefer bir İngiliz Tempest’i düşürülür. 24 Şubat 1949’da İsrail ile ilk olarak Mısır ateşkes antlaşması imzalar. Onları 23 Mart’ta Lübnan, 3 Nisan’da Ürdün ve 20 Temmuz’da Suriye takip eder. Sadece Irak herhangi bir anlaşma imzalamadan birliklerini bölgeden çeker.  Böylece Filistin’in bölünmesi ve İsrail devletinin kurulması sürecindeki muharebeler sonuçlanır. Bu ateşkes anlaşmaları ile tabi ki taraflar arasındaki sorunlar çözülmüş olmadı. Gerginlik devam ediyordu ve yeni bir kıvılcımın ateşlenmesi an meselesiydi.