ABD, Lockheed Martin ile yaklaşık 13 milyar dolar karşılığında F-35 jet uçağı satın almak için ön anlaşma yaptı. Bu anlaşma, 2020 itibariyle uçak başına maliyeti 80 milyon dolar düşürecek çok yıllı bir anlaşmanın kapısını aralıyor.

Lockheed Martin’e yakın kaynaklardan alınan bilgilere göre, 141 adet F-35 için yapılan anlaşma, hayalet savaş jetinin en yaygın modeli olan F-35A'nin fiyatını Şubat 2017'deki anlaşmaya göre yaklaşık yüzde 6 düşürerek 94,3 milyon dolardan 89 milyon dolara geri çekiyor. 

Dünyanın en pahalı savunma programının fiyatının düşürülmesii, ABD'den ve dünyanın geri kalanından sipariş alınabilmesi için kritik öneme sahip.

Başkan Donald Trump ve diğer ABD'li yetkililer F-35 programını gecikmeler ve maliyet artışları nedeniyle eleştirmişti, ancak uçağın fiyatı son yıllarda artan üretimle birlikte düşmeye devam etti.

Kaynaklar, görüşmelerin özel olması nedeniyle kimliklerinin gizli kalması koşuluyla, mevcut mutabakatın önümüzdeki haftalarda netleştirileceğini ve sözleşmenin diğer şartlarının da yavaş yavaş kamuoyuna açıklanacağını ifade etti.

ABD Savunma Bakanlığı ile yapılan anlaşma, 2018-2020 mali yılları içinde üç etapta gerçekleşmesi beklenen çok yıllı anlaşma çerçevesinde devam eden müzakerelerin önündeki önemli bir engeli kaldıracak.

Pentagon satın alma başkanı Ellen Lord’un konu ile ilgili yapmış olduğu açıklamada, Pentagon ve Lockheed Martin’in “ilerleme kaydettiklerini ve müzakerelerin son aşamasında olduklarını” ifade etti. Lord, tarafların ABD ve müttefiklerini “gereken şekilde donatırken” ABD’li vergi mükelleflerine de “büyük değer” verdiğini gösteren bir mutabakata vardıklarını ekledi.

Lockheed Martin’e yakın kaynaklar, Avustralya, Danimarka, İsrail, İtalya, Japonya, Hollanda, Norveç, Türkiye, Güney Kore, İngiltere ve ABD gibi F-35 müşterilerinin 2018 yılında 135 veya daha fazla uçak almayı hedeflediklerini, teslimatların da 2020 yılında uçak başına 88 milyon dolar karşılığında yapılacağını bildirdi.

Ortaya çıkan bu gelişme öncesinde ABD'nin 37 milyar dolar tutarında ve rekor sayıda 440 F-35 jeti kapsayan çok yıllık anlaşması için müzakereler devam ediyordu. 

Ancak konuya yakı kaynaklara göre, programı ve maliyetlerini anlamak amacıyla Pentagon liderlerinin ayrıntılı olarak incelemesi 11. grup jetlerin teslimatı için yapılan müzakereleri uzattı ve çok yıllı “blok alım” ları geciktirdi 

Pazar günü Lockheed Martin’den bir temsilci yaptığı açıklamada, 11. grup F-35 jet uçağı üretimi için ön mutabakatın sağlandığını, ancak toplam değerin ve model başına maliyetin sözleşme sonlandırıldıktan sonra belirleneceğini ifade etti.

Geleceğin savaş uçağı olarak adlandırılan F-35'in 3 modeli bulunmaktadır: standart kalkış ve iniş için F-35A, kısa kalkış/dik iniş için F-35B ve uçak gemileri için F-35C.

F-35 programının hedefi üretimi 3 bin uçağa çıkarmak ve büyük miktarda sipariş sayesinde sağlanan verimlilikle F-35A'nın birim fiyatını 2020 itibariyle 80 milyon USD seviyesine çekmektir.

Geçen yıl F35 ile ilgili bazı üretim sorunlarının yaşanmasına rağmen, Lockheed 2017'de ABD ve müttefiklerine 66 uçak teslim etme hedefine ulaştı.

Alıcı ülkelere 2018'e kadar 91 uçak teslim etmeyi planlayan Lockheed, 2023 yılına kadar bu sayıyı 160’a çıkarmayı hedefliyor. Bu arada Lockheed’in 2023 yılında teslim etmeyi hedeflediği uçaklara gereken silahları temin edebilmek amacıyla Maryland merkezli silah üreticisi Bethesda da yıllık üretimini üçe katlamayı planlıyor. 

Programda karşılaşılan zorluklara rağmen Lockheed uçuş testlerini Nisan'da tamamlayı başardı. Mayıs ayında ise İsrail, uçağı muharebede kullanan ilk ülke olduğunu açıkladı..

Lockheed programda yer alan ülkelere uçakları belirtilen takvime göre teslim etmeye çalışırken, F35 uçaklarını filoların katmak isteyen yeni müşteriler de söz konusu. Şubat ayında ABD Dışişleri Bakanlığı, 6,53 milyar USD karşılığında 34 adet F-35'in Belçika'ya satışını onayladı. Belçika’nın bu yıl yeni bir savaş uçağı ile ilgili kararını vermesi bekleniyor. 

Avrupa'daki en kıdemli ABD Hava Kuvvetleri generali ve NATO Müttefik Hava Kuvvetleri Komutanı Tod Wolters, yeni savaş uçağının Avrupa'da yaygınlaşmaya başladığını belirtti.

İngiltere'deki Royal International Air Tattoo askeri havacılık fuarı öncesinde Reuters'e konuşan Wolters, şunları söyledi: “Oyunu tamamen değiştiren bir sistem hakkında konuşuyoruz. F-35'i sadece hava sahasına değil ortamın tamamına entegre etme sürecindeyiz.”

Teslimat takvimine göre Avrupa'da Norveç, İngiltere ve İtalya yıl sonuna kadar 40 adet F-35'i almış olacak.