Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’ne göre NATO liderleri, 2035 yılına kadar gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) %5’ini her yıl savunma ve güvenlik ile ilgili harcamalara ayırma taahhüdünde bulundular. Bu adım, NATO Üyelerinin bireysel ve kolektif yükümlülüklerini yerine getirilmesini sağlamak amacıyla atıldı. Beş maddelik Bildirgede, aynı zamanda 32 Üyenin kolektif savunmaya yönelik “sarsılmaz taahhüdü”, yani Washington Antlaşması’nın 5’inci Maddesinde yer alan “bir üyeye yapılan saldırı, tüm üyelere yapılmış sayılır” ilkesi yeniden teyit edildi.

2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde yer alan maddeler şunlardır:

1.  Biz, Kuzey Atlantik İttifakı’nın Devlet ve Hükûmet Başkanları olarak, tarihin en güçlü ittifakı NATO’ya ve transatlantik bağlara olan bağlılığımızı yeniden teyit etmek üzere Lahey’de bir araya geldik. Washington Antlaşması’nın 5’inci Maddesinde yer alan “birimize yapılan saldırı, hepimize yapılmış sayılır” ilkesine olan sarsılmaz bağlılığımızı yeniden beyan ediyoruz. Bir milyar vatandaşımızı koruma, İttifakı savunma ve özgürlük ile demokrasimizi güvence altına alma kararlılığımızı birlik içinde ve kararlılıkla sürdürüyoruz.

2.  Derin güvenlik tehditleri ve zorlukları karşısında birlik içinde olan Müttefikler, özellikle Rusya'nın Euro-Atlantik güvenliğine yönelik uzun vadeli tehdidi ve terörizmin süregelen tehdidi karşısında; bireysel ve kolektif yükümlülüklerimizi yerine getirmek üzere, 2035 yılına kadar savunma ve güvenlikle ilgili harcamalar da dahil olmak üzere, yıllık GSYH'nin %5'ini savunmaya ayırmayı taahhüt etmektedir. Bu yatırımlar, NATO’nun üç temel görevi olan caydırıcılık ve savunma, kriz önleme ve yönetimi ile iş birliği temelli güvenlik kapsamında; kuvvetlerimizi, yeteneklerimizi, kaynaklarımızı, altyapımızı, savaş hazırlığımızı ve direncimizi güçlendirmeyi sağlayacaktır.

3.  Müttefikler, bu %5 taahhüdünün iki temel savunma yatırım kaleminden oluşacağını kabul eder:

a.  Çekirdek savunma gereksinimlerine yönelik olarak 2035 yılına kadar yıllık GSYH’nin en az %3,5’i NATO tarafından tanımlanmış savunma harcamaları çerçevesinde tahsis edilecektir.

b.  Ayrıca, kritik altyapının korunması, ağ güvenliği, sivil hazırlık ve direnç, inovasyonun teşviki ve savunma sanayisinin güçlendirilmesi gibi hedeflerle yıllık GSYH’nin %1,5’ine kadar harcama yapılabilecektir.

2.  Her müttefik, bu hedefe ulaşmak üzere güvenilir ve aşamalı bir yolu gösteren yıllık planlar sunacaktır. Harcama planlarının seyri ve dengesi, 2029 yılında stratejik ortam ve güncellenmiş Yetenek Hedefleri ışığında gözden geçirilecektir. Müttefikler ayrıca, Ukrayna’ya yönelik süregelen egemen destek taahhütlerini yinelemekte; Ukrayna’nın güvenliğinin NATO’nun güvenliğine katkı sağladığını kabul etmektedir. Bu doğrultuda, müttefiklerin Ukrayna'nın savunması ve savunma sanayiine yaptıkları katkılar da toplam savunma harcamalarına dâhil edilecektir.

4.  Transatlantik savunma sanayi iş birliğinin hızla genişletilmesine olan ortak bağlılığımızı teyit ediyoruz. Ortak güvenliğimizi ilerletmek amacıyla, yeni teknolojilerden ve inovasyon ruhundan faydalanmak, müttefikler arasındaki savunma ticareti engellerini kaldırmak ve savunma sanayi iş birliğini desteklemek için ortaklıklarımızı güçlendireceğiz.

5.  Hollanda Krallığı’nın bizlere gösterdiği cömert misafirperverlik için şükranlarımızı sunuyoruz. Bir sonraki zirvemizi 2026 yılında Türkiye’de, ardından bir başka zirveyi Arnavutluk’ta gerçekleştirmeyi dört gözle bekliyoruz.

2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde yer alan maddeler incelendiğinde Zirvede, NATO Üyesi Devlet ve Hükümet Başkanlarının, ABD Başkanı Donald TRUMP’ın uzun bir süredir talep ettiği şekilde, 2035 yılına kadar savunma harcamalarını halihazırdaki %2 seviyesinden gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYİH) %5’ine çıkarma konusunda mutabakata varmış olmaları nedeniyle TRUMP’ın Zirveden büyük bir diplomatik zafer ile ayrıldığı söylenebilir. Başkan TRUMP bu zaferi basın toplantısında Avrupa’nın “çalınan” değil, “savunulan” bir ittifaka dönüşürüldüğünün işareti olarak yorumladı. TRUMP konuyla ilgili olarak, “Buraya geldim çünkü burada olmam gerekiyordu, ama tamamen değişmiş bir şekilde ayrılıyorum. Zirvede liderlerin ülkelerine duydukları sevgi ve tutku inanılmazdı. Daha önce hiç böyle bir şey görmemiştim. Ülkelerini korumak istiyorlar ve ABD olmadan bunun gerçekleşmesi mümkün değil. Bu konuya ciddi bakılıyor.” TRUMP önceki dönemlerde çoğu Avrupa ülkesinin savunma harcaması için GSYİH’lalarından %2’nin altında bir pay ayırması nedeniyle NATO’yu “parası ödenmeyen bir sistem” olarak nitelendirmişti. 2014'te belirlenen %2 hedefini aradan geçen 11 yıla rağmen henüz tutturamayan 8 ülke var. Türkiye 2024 yılında GSYİH’nin %2.13’ünü savunma harcamalarına ayırmıştır.

Zirve, aynı zamanda Türkiye'nin de beklentilerini karşılayan bir şekilde sonuçlanmış ve Türkiye’nin üzerinde hassasiyetle durduğu bazı kritik konular 2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde yer almıştır. Örneğin, Bildirge’de 2026 NATO Zirvesi’nin Türkiye’de düzenleneceği duyurulmuştur. Türkiye’nin bir süredir dile getirdiği NATO Zirvesine ev sahipliği yapma talebine Temmuz 2024’te NATO Washington Zirvesi sırasında olumlu yanıt verilmiş ve 2024 Washington Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde düzenlenme tarihi verilmeden sadece Haziran 2025'te Hollanda'nın Lahey kentinde yapılacak bir sonraki zirvemizde tekrar bir araya gelmeyi ve ardından Türkiye'de bir toplantı yapmayı sabırsızlıkla bekliyoruz" denilmişti. Böylelikle 2025 NATO Lahey Zirvesi’nde Türkiye’de düzenlenecek NATO Zirvesi’nin tarihi 2026 yılı olarak teyid edilmiştir. Basın toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN konuyla ilgili olarak Zirvenin hangi şehirde düzenleneceğine gelecek hafta düzenleyecekleri toplantıda karar vereceklerini söyledi.

2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde yer alan Türkiye'nin önem verdiği ve toplantı öncesinde öncelik olarak belirlediği konulardan bir diğeri de terörün, İttifak tarafından resmi tehdit olarak görülmesi ve terörle mücadelenin NATO müktesebatına girmesi oldu. 2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi metni kısa olmasına rağmen Bildirge’de terör tehdidine atıf yapılmıştır. ERDOĞAN basın toplantısında konuyla ilgili olarak, "Lahey'de terörle mücadelenin ancak müttefiklerin samimi dayanışmasıyla başarılabileceğini vurguladım. Zirve Bildirgesine bu tehdidin yansıtılmasını sağladık," dedi.

Bence Lahey Zirvesi’nde Türkiye’nin ve dolayısıyla Cumhurbaşkanı ERDOĞAN’ın en büyük kazanımı üyeler arası savunma sanayi işbirliğini teşvik eden ve Müttefikler arasındaki savunma ticaretini engellerin ortadan kaldırılması konusunda çalışılacağı vurgusunun 2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde yer alması olmuştur. Gerek ERDOĞAN, gerekse Milli Savunma Bakanı Yaşar GÜLER ve Dışişleri Bakanı Hakan FİDAN, NATO toplantılarında bu konuyu birçok kez gündeme getirmiş ve bu durumun kabul edilemez olduğunu mevkidaşlarına iletmişti. Türkiye son yıllarda çeşitli nedenlerden ötürü NATO Üyesi bazı ülkelerin silah ambargosuna maruz kalmış hatta bu konuda ABD ve Almanya ile yaşanan pürüzlerin giderilebilmesi için son birkaç yıldır yoğun bir görüşme trafiği devam etmekteydi. 2025 NATO Lahey Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nin 4’üncü maddesi aynı zamanda Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan bir Müttefik olarak, AB'nin savunma girişimlerine tam katılım sağlanması ve 800 Milyar Euro düzeyinde bir hacme erişmesi beklenen Avrupa savunma harcamalarında pay alabilmesi yönünde olumlu bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu konuya dair açıklamalarda bulunan ERDOĞAN "Üye olmayan müttefiklerin Birliğin (AB) savunma sanayii girişimlerine tam olarak dahil edilmesinin tüm Avrupa'nın menfaatine olacağını vurguladım" dedi ve şöyle devam etti, "Müttefikler arasındaki savunma sanayii ürünlerinin ticaretinde engellerin kaldırılmasına yönelik anlayışın İttifak belgelerine yansıtılmasına öncülük ettik."

NATO Genel Sekreteri RUTTE’nin 2025 NATO Lahey Zirvesi Kapanış Basın Toplantısı

Konuşmasında Zirvede Müttefikler olarak NATO’yu daha güçlü, daha adil ve daha caydırıcı hâle getirecek temelleri attıklarına dikkat çeken NATO Genel Sekreteri Mark RUTTE, Zirveye katılan NATO Devlet ve Hükümet Başkanlarının “NATO’nun kollektif savunmasında bir sıçrama yaratacak” Lahey Savunma Yatırım Planı üzerinde anlaştığını açıkladı. RUTTE, “Savunma sanayilerimizi güçlendirmeyi kabul ettik; bu hem güvenliğimizi artıracak, hem de istihdam yaratacak. Ukrayna’ya desteğimizi yineledik. Tüm bunlar çok önemli.” İster Rusya’dan, ister terörden, siber saldırılardan, sabotajlardan ya da stratejik rekabetten gelsin, her türlü zorluğa karşı NATO’nun her karış müttefik toprağını savunmaya hazır olduğunun altını çizen RUTTE, Zirvede alınan kararların NATO’nun caydırıcılık ve savunma rolünü güçlendireceğini söyledi.

Konuşmasında Lahey Savunma Yatırım Planı hakkında bilgi veren RUTTE, “ciddi tehditlere karşı verilmiş ciddi bir taahhüt” olarak tanımladığı Plan çerçevesinde müttefiklerin, savunmaya %5 oranında GSYİH yatırımı yapmayı kabul ettiğini ve bu %5’in en az %3,5’i temel savunma harcamalarına gideceğini, kalan %1,5’in ise ise savunma ve güvenliği destekleyen yatırımlara ayrılacağını anlattı. RUTTE, halihazırda %2 olan hedefe tüm Müttefiklerin 2025 yılı içinde ulaşacağına dikkat çekti. Genel Sekreter RUTTE konuşmasına şöyle devam etti,

“Liderler, karşı karşıya olduğumuz tehditlerin ciddiyetini fark etmiş durumda. Avrupa ve Kanada artık daha fazla sorumluluk alıyor. ABD Başkanı TRUMP, Amerika'nın NATO'ya bağlılığını yineledi; aynı zamanda Avrupalı müttefiklerin daha fazla katkı sağlaması gerektiğini açıkça belirtti. Bugün aldığımız kararlar, NATO’yu daha güçlü ve adil bir ittifak hâline getiriyor. Bugün aynı zamanda Ukrayna’ya güçlü bir destek mesajı verdik. Başkan ZELENSKIY ve heyeti burada, Lahey’de bizimle. Ukrayna’ya 2025 yılı için şu ana kadar 35 Milyar Eurodan fazla yardım taahhüt edildi ve daha fazlası da yolda. Amacımız, Ukrayna’nın bugünkü mücadelesini sürdürmesini sağlamak ve gelecekte kalıcı barışı güvence altına almak. Ukrayna’nın NATO üyeliğine giden geri döndürülemez yolunu da desteklemeye devam edeceğiz. Bugün çok önemli bir gün oldu. Müttefikler, güvenliğimizi geleceğe taşımak için rotayı belirledi.”

Toplantının Soru – Cevap Bölümünde bir basın mensubunun ABD Başkanı TRUMP’ın %5 hedefini kendi ülkesine uygulamak istemediği ve bunun adil olup olmadığı yönündeki sorusuna cevaben, “ABD zaten %3,5 temel savunma harcaması yapıyor ve %1,5 savunma ile bağlantılı harcamaları da dikkate aldığımızda toplamda %5’e yakın. Yani bu hedefe zaten yakınlar,” dedi. Bir diğer basın mensubunun Zirve’nin TRUMP’ı memnun etmek için mi yapıldığı yönündeki sorusuna ise “Hem ABD’nin yıllardır süren bir talebi vardı hem de Rusya ve Çin gibi tehditler karşısında gerçekten ihtiyaç var. Yani bu sadece TRUMP için değil, gerekli olduğu için yapılıyor,” cevabını verdi. RUTTE, Ukrayna’ya 2025 yılı sonuna kadar ne kadar askeri yardım yapılacağı sorusuna cevaben de, “Bu yılın ilk yarısındaki yardım geçen yıldan fazla. Yıl sonunda 2024’teki 50 Milyar Euro’yu aşarız diye düşünüyorum. Ukrayna’nın savaşta kalmasını ve barıştan sonra kendini savunabilmesini sağlayacak yatırımlar yapıyoruz,” diye konuştu.

TRUMP Basın Toplantısında USAF Pilotlarını Övdü ve İspanya’yı Tehdit Etti

ABD Başkanı TRUMP Zirve sonrasında düzenlenen basın toplantısında Zirvede alınan kararlar ve ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısına ilişkin açıklamalarda bulundu. Basın toplantısında yaptığı konuşmanın önemli bir bölümünü ABD Ordusu (Hava Kuvvetleri B-2 Uçakları ve Deniz Kuvvetleri denizaltıları) tarafından İran’ın üç nükleer tesisine yönelik “yok edici” nitelikli askeri operasyona ayıran TRUMP, ABD’nin 22 Haziran Cumartesi akşamı sürpriz bir şekilde gerçekleştirdiği İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan’daki üç nükleer tesise yönelik saldırısını “çok, çok başarılı” olarak nitelendirdi. TRUMP, bu saldırıyı “obliteration” (tamamen yok etme) ifadesiyle tanımladı. Bu operasyon sayesinde İran’ın nükleer kapasitesinin "bir daha kullanılmaz hale getirildiği" iddiasında bulunan TRUMP, Hiroshima ve Nagasaki’ye atıfta bulunarak, bu saldırının II. Dünya Savaşı'nı sona erdirmedeki atom bombalarına benzer bir etki yarattığını savundu: “Bu o kadar kötüydü ki savaşı bitirdi… Hiroshima’ya bakın, Nagasaki’ye bakın… Bu farklı şekilde bir savaşı bitirdi” diye konuştu. Dünya üzerinde başka hiçbir Ordunun böyle bir operasyona imza atamayacağını savunan TRUMP, "ABD’nin olağanüstü güç gösterisi, Pazartesi günü sağlanan ateşkes antlaşması ile birlikte barışın yolunu açtı. Bu savaşın isminin ‘12 Gün Savaşı’ olmasının doğru olduğunu düşünüyoruz ve bu savaşın sona erdiğini düşünüyoruz. Tarafların artık birbirlerine saldıracaklarına inanmıyorum," dedi. Operasyonda görev alan pilotların dünyanın en iyi pilotları olarak, dünyadaki en iyi vuruşları gerçekleştirdiğine vurgu yapan TRUMP, “Barışı getiren bu vuruşlar oldu,” diye konuştu. Pilotların operasyon sırasında 36 saat boyunca "düşman" bölgesinde tehlikeli uçuş gerçekleştirdiğini kaydeden TRUMP, "efsanevi" işler başardıklarını ancak CNN ve New York Times tarafından yapılan sahte haberleri gördüklerinde çok üzüldüklerini belirtti. TRUMP ayrıca İran ile önümüzdeki hafta İran ile görüşmeler yapılacağını belirtti ve ekledi, “Anlaşma olursa iyi olur, ama şart değil. Zaten nükleer programlarını yok ettik,” dedi.

Konuşmasında NATO Üyesi ülkelerin 2035 yılına kadar savunma ve güvenlikle ilgili harcamalar da dahil olmak üzere, yıllık GSYH'nin %5'ini savunmaya ayırma taahhüdünü içeren Lahey Savunma Yatırım Planı’na da yer ayıran TRUMP, İspanya’nın %5 hedefini kabul etmeyen tek NATO ülkesi olduğuna dikkat çekerek, “İspanya savunma harcamasını ödemezse ticarette bedel öder” tehdidinde bulundu. İspanya Başbakanı Pedro SÁNCHEZ, mevcut %2 düzeyini “yeterli, gerçekçi ve sosyal devlet normlarıyla uyumlu” olarak tanımlamıştı.

Cumhurbaşkanı ERDOĞAN’ın Basın Toplantısı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN, NATO Üyesi 32 Devlet ve Hükümet Başkanının katılımı ile gerçekleştirilen Kuzey Atlantik Konseyi toplantısı sonrasında düzenlediği basın toplantısında hedeflerinin kalıcı barışa giden sürecin taşlarını döşemek olduğunu vurguladı. Zirve süresince kendisine eşlik eden Dışişleri Bakanı Hakan FİDAN, Millî Savunma Bakanı Yaşar GÜLER, MİT Başkanı İbrahim KALIN, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin ALTUN, Savunma Sanayi Başkanı Haluk GÖRGÜN ve Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay KILIÇ ise basın toplantısını basın mensuplarıyla birlikte izleyici koltuklarından takip etti.  

Zirveyi tamamladıklarını belirten Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, Hollanda Kralı Willem-ALEXANDER, Hollanda Başbakanı Dick SCHOOF ile Hollanda makamlarına ev sahiplikleri ve misafirperverlikleri için teşekkür etti. NATO Genel Sekreteri Mark RUTTE'yi de başarılı yönetimi için tebrik eden Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, "Lahey Zirvemizin öne çıkan sonucu, kamuoyunca da yakından takip edildiği üzere, müttefiklerin savunma harcamalarını artırmasıydı. Konsey oturumunda savunma harcamalarımızı 10 yıllık bir sürede Gayri Safi Yurt İçi Hasılalarımızın %5'i düzeyine çıkarmayı kararlaştırdık," ifadelerini kullandı. Mevcut krizlerin derinleştiği ve her geçen gün ilave krizlerin ortaya çıktığı bir iklimde, alınan bu kararın NATO açısından zaruret teşkil ettiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: "Terörizm tehdidinden en fazla zarar gören, bölgemizdeki birçok krizden doğrudan etkilenen müttefikiz. Hâlihazırda uluslararası gündemi domine eden olayların hemen hepsi Türkiye'nin yakın çevresinde yaşanıyor. Ülkemizi tüm bu krizlerin, sıcak çatışmaların ve gerilimlerin uzağında tutmaya gayret ediyoruz. Caydırıcılığımızın artırılmasına ve savunmamızın güçlendirilmesine büyük önem veriyoruz. Türk savunma sanayisinin son yıllarda yaptığı büyük atılım dünyada parmakla gösterilmektedir. Silahlı ve silahsız İnsansız Hava Araçları (İHA) başta olmak üzere birçok alanda küresel ölçekte söz sahibiyiz. Savunma harcamalarımız hâlihazırda önceki zirvelerin hedefi olan %2 seviyesinin üstündedir. Hatta mevcut altyapı ve savunma sanayisi yatırımlarımız, inovasyona ayırdığımız kaynaklar ve uluslararası çabalarımız itibarıyla %5'i yakalamaya en yakın ülkelerdeniz. Birçok müttefikin tehdit ve sınamalar karşısında daha fazla sorumluluk üstlenmek konusunda bizimle aynı çizgiye gelmesini doğru buluyorum. Elbette sadece savunma harcamalarını artırarak ittifakın etkinliğinin geliştirilmesi mümkün değil. Müttefikler arasında karşılıklı anlayış ve iş birliğinin samimiyetle tesis edilmesi de gerekiyor."

Avrupa Birliği'nin savunma ve güvenlik alanındaki girişimlerinin NATO'yu tamamlayıcı nitelikte olması gerektiğine işaret eden Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, "Özellikle üye olmayan müttefiklerin, Birliğin savunma sanayisi girişimlerine tam olarak dâhil edilmesinin tüm Avrupa'nın menfaatine olacağını vurguladım. Neticede Avrupa'da artan savunma yetenekleri tüm Avrupa Atlantik Bölgesi'nin çıkarınadır. Temennimiz, bu kuşatıcı yaklaşımın kıta geneline hâkim olmasıdır." ifadelerini kullandı.

Zirve kapsamında birçok liderle görüşmeler gerçekleştirdiğini aktaran Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, bu kapsamda ABD Başkanı Donald TRUMP, Almanya Şansölyesi Friedrich MERZ, Birleşik Krallık Başbakanı Keir STARMER, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel MACRON, Hollanda Başbakanı Dick SCHOOF ve Romanya Cumhurbaşkanı Nicuşor DAN'ın da aralarında olduğu pek çok liderle bir araya geldiğini söyledi.

Temaslarda, hem müttefiklerle ikili ilişkileri geliştirmenin yollarını hem de zirve gündemindeki konuları ele aldıklarını aktaran Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, Türkiye'nin gelecek yıl NATO zirvesine ev sahipliği yapma önerisinin neticeye bağlandığını, gelecek yıl müttefikleri Türkiye'de ağırlayacak olmaktan büyük memnuniyet duyduğunu dile getirdi.

Bir basın mensubunun “Türkiye ile İsrail arasında bir çatışma çıkarsa NATO Türkiye'yi savunmaya gelir mi?” sorusuna Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, şu yanıtı verdi:

“Türkiye'ye herhangi bir saldırı olmadıktan sonra, Türkiye'ye yönelik bir saldırı olmadığı takdirde ki şu anda böyle bir şey söz konusu değil, Türkiye bölgesinin bir barış ülkesidir ve bölgesinde de barışın özellikle hâkim olması için bütün gayretlerini göstermektedir. Ancak tabi bütün bunların yanında özellikle de İsrail'in bu çekilmez, dayanılmaz tavrına karşı da biz orada zulmün karşısında yer almayı devam ettireceğiz. Bugüne kadar Gazze'de olduğu gibi bölgede zalimlerin karşısında yer aldık, zulmün karşısında yer aldık, yer almaya devam ediyoruz. Özellikle de garip gurebanın yanında yer almaya devam ediyoruz. Düşünün şu anda Gazze'de aylardır oradaki mazlumlara ayni yardım gitmiyor. Şimdi bu insanlara ayni yardım gitmezse, bu insanların hâli ne olacak? Biz de tabi şu anda güçlü olan ülkelere diyoruz ki gelin İsrail'in karşısında yer alın. Bu ayni yardımların götürülebilmesi için Gazze'ye kapıların açılmasını ne yapmak lazım? Sağlamak lazım. Kızılhaça bile şu anda İsrail yol vermiyor. Kızılhaç kanalıyla bile Gazze'deki bu insanlara yardım gitmiyor. Böyle bir durum söz konusu. Kızılhaç çalışabilse, o kanalla buralara ayni yardım, gıda, ilaç, yiyecek, giyecek bütün bunları götürme imkânı sağlanmış olacak. Ama şu anda bu bile maalesef yok."

Defence Turkey Dergisin “Türkiye, gayrisafi yurtiçi hasıladan savunmaya ayırdığı payı %2'den %5'e çıkarmak için hangi yolu izleyecek? Almanya ile görüşmenizde Eurofighter alımıyla ilgili konu gündeme geldi mi?" sorusuna ise Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, "Şu an itibarıyla önümüzdeki 10 yıl içerisinde tabii ki atacağımız adımlar millî bütçeden olacaktır. Peyderpey millî bütçeden buraya gerekli olan payı ayırmak suretiyle NATO'ya olan bu desteğimizi vermiş olacağız. Eurofighter konusunda gerek İngiltere gerek Almanya ile görüşmelerimizi yaptık, yapıyoruz ve bu konuda olumlu gelişmeler var. Bu olumlu gelişmeleri de tamamen işi gerçekleştirdikten sonra inşallah adımlarımızı atmış olacağız." yanıtını verdi.

Cumhurbaşkanı ERDOĞAN, Lahey'deki NATO Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi ve ikili temasların ardından Hollanda'nın başkenti Amsterdam'dan Türkiye'ye hareket etti. ERDOĞAN’ı Amsterdam Schiphol Havalimanı'nda, Hollandalı yetkililerin yanı sıra Türkiye'nin NATO Daimi Temsilcisi Basat ÖZTÜRK ve Lahey Büyükelçisi Selçuk ÜNAL uğurladı.