İmza töreni, 27 Ekim 2025 tarihinde (dün) Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirildi. Anlaşmanın toplam değeri yaklaşık 8 milyar sterlin olarak belirtilirken, İngiltere'de 20 bin istihdam fırsatı yaratması bekleniyor. İngiliz BAE Systems firmasının yaptığı açıklamaya göre ise firmanın projedeki iş payı 5,4 milyar sterlin. Diğer 2,6 milyar sterlin ise uçakların eğitim ve bakım/idame hizmetlerini kapsıyor. Uçakların ilk teslimatı 2030 yılında başlayacak ve üretimde Birleşik Krallık'ın yanı sıra Eurofighter Konsorsiyumu'nun diğer üyeleri (Almanya, İtalya, İspanya) rol alacak.

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen töreninin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İngiltere Başbakanı Starmer açıklamalarda bulundu. İngiltere'nin Türkiye'ye 20 Eurofighter Typhoon savaş uçağı sağlayacağını ve gelecekte daha fazlasının alınması seçeneğinin bulunduğunu bildiren İngiltere Başbakanı Starmer, "Bu anlaşma hem NATO'daki güvenliği derinleştirecek, hem de ikili savunma sanayindeki işbirliğini artıracak... Türkiye ve İngiltere Avrupa'nın iki ucunda olabilir, ancak birlikte şu anda eskisine oranla çok daha yakın çalışan iki ülkeyiz. Türkiye ile imzalanan bu tarihi anlaşma hem İngiliz işçiler için bir kazanım, hem savunma sanayimiz için bir kazanım hem de NATO güvenliği için bir kazanımdır." dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise tören sonrası yaptığı açıklamada, "Bu adım, stratejik ortaklığımızı pekiştirirken, bölgedeki istikrarı destekleyecek. Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının tedarikine dair uygulama düzenlemeleri heyetler arası görüşmelerde imzalandı. Biz de az önce Sayın Starmer ile bu konudaki işbirliği beyanına huzurlarınızda imza attık. Bu mutabakatı iki yakın müttefik olarak aramızdaki stratejik ilişkilerin yeni bir nişanesi olarak görüyorum. Süreç boyunca Eurofighter Konsorsiyumu nezdinde Birleşik Krallık'ın yürüttüğü çalışmalardan ötürü Sayın Starmer ve ekibine teşekkür ediyorum. Konsorsiyum üyesi diğer müttefik ülkelerin liderlerine de yapıcı tutumlarından dolayı takdirlerimi bildiriyorum. Birleşik Krallık ile bu işbirliğimizin savunma sanayinde müşterek projelere de kapı aralayacağına inanıyorum." ifadelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki görüşmenin ardından basın mensuplarına değerlendirmede bulunan Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, anlaşmanın detaylarını açıklayarak, "Bu alım, hava üstünlüğü ve çok rollü görev kabiliyetlerimizi önemli ölçüde artıracak… İngiltere'den 20 adet, Katar ve Umman'dan 12'şer adet Eurofighter Typhoon almayı planlıyoruz.” Bakan Güler, ayrıca Katar'dan alınacak uçakların yeni yılın başında gelebileceğini belirtti.

Katar ve Umman Hava Kuvvetleri Envanterindeki Eurofighter Typhoon Savaş Uçakları

Ocak 2011’den itibaren Katar Hava Kuvvetleri (QEAF), o dönemde envanterlerinde bulunan Dassault Mirage 2000-5 uçaklarının yerini alacak platformu belirlemek amacıyla Eurofighter Typhoon, F/A-18E/F Super Hornet,  F-15E Strike Eagle, Rafale ve F-35 Lightning II ile birlikte değerlendirmiştir. 30 Nisan 2015’te Katar, 24 adet Rafale siparişi vereceğini açıklamıştır. Aralık 2017’de, BAE Systems’ten 24 uçak ile destek ve eğitim paketi alımına yönelik bir anlaşma duyurulmuş ve teslimatların 2022’de başlaması planlanmıştır. Eylül 2018’de Katar, BAE Systems’ten 24 adet Eurofighter Typhoon ve 9 adet BAE Systems Hawk uçağının alımı için ilk ödemeyi gerçekleştirmiştir. Katar’ın Typhoon uçakları Tranche 3A modeli olup ECRS Mk0 AESA radar sistemiyle donatılmıştır.

2008 Farnborough Hava Gösterisi sırasında, Umman’ın SEPECAT Jaguar uçaklarının yerini alacak Typhoon siparişi konusunda “ileri aşamada” görüşmeler yürüttüğü duyurulmuştur. 21 Aralık 2012’de Umman Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAFO), BAE Systems ve Umman’ın 12 adet Typhoon siparişi için anlaşma imzalamasıyla Typhoon’un yedinci müşterisi olmuştur. Umman tarafından sipariş edilen ilk Typhoon’lar 15 Mayıs 2017 tarihinde resmi olarak teslim edilmiştir. Umman Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Eurofighter Typhoon uçaklarıTranche 3A modeli olmalarına rağmen, söz konusu uçakların sözleşmesi CAPTOR-E radarı hizmete girmeden önce yürürlüğe girdiği için Tranche 1 ve 2 modellerinde kullanılan mekanik taramalı CAPTOR-M radar ile donatılmıştır.

Eurofighter Typhoon

Tranche 1

İlk üretim fazı olan Tranche 1, Eurofighter Typhoon’un operasyonel kabiliyetlerinin temelini oluşturmaktadır. Block 1 konfigürasyonu, Typhoon’a hava savunma görevleri için gerekli olan ilk operasyonel yetenekleri kazandırmış, Block 2 konfigürasyonu ile hava-hava muharebe kabiliyetleri sisteme entegre edilmiştir. Block 2B ise bu yetenekleri tam operasyonel seviyeye taşımıştır. Block 5 varyantı, hava-hava kabiliyetlerini gelişmiş hava-yer görev yetenekleriyle birleştirerek platformu Tam Operasyonel Kabiliyet (FOC) seviyesine ulaştırmıştır. Bu aşama, Typhoon’un çok rollü muharebe konseptine geçişinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.

Tranche 2

Tranche 2 döneminde uçağın görev bilgisayarları ve aviyonik altyapısı, gelecekteki silah sistemlerinin entegrasyonunu mümkün kılacak şekilde yeniden yapılandırılmıştır. Block 8 konfigürasyonu, Meteor, Storm Shadow ve Taurus gibi yeni nesil mühimmatların entegre edilmesi için gerekli dijital altyapıya sahiptir. Block 10 yazılım versiyonu (EOC 1), AIM-120C-5 AMRAAM ve IRIS-T füzeleriyle hava-hava kabiliyetlerini geliştirirken; GBU-24, GPS güdümlü mühimmatlar, ALARM, Paveway III/IV ve Rafael Litening III hedefleme podu entegrasyonu ile hava-yer görev kabiliyetleri artırılmıştır. Block 15 konfigürasyonu (EOC 2), Meteor uzun menzilli hava-hava füzesi ile birlikte TAURUS, Storm Shadow ve Brimstone mühimmatlarını destekleyecek şekilde güncellenmiştir; böylece Typhoon’un çok rollü harekât etkinliği ileri seviyeye taşınmıştır.

Tranche 3

Tranche 3 üretiminde platform, gelecekteki modernizasyonlara açık bir yapıya kavuşturulmuştur. Uçaklar teslimat anında Tranche 2 seviyesinde kabiliyetlere sahip olsa da, gelişmiş görev bilgisayarları, yeni radar sistemleri ve silah arayüzleriyle uzun vadeli entegrasyonlar için hazır hâle getirilmiştir. Bu konfigürasyon, AESA radar, gelişmiş elektronik harp sistemleri ve yeni nesil sensör entegrasyonuna uygun olacak şekilde tasarlanmıştır.

Teknik Özellikler

Eurofighter Typhoon, ön kanat (canard) ve delta kanat konfigürasyonu sayesinde yüksek manevra kabiliyetne sahiptir. Uçağın yüksek itki-ağırlık oranı, hem süpersonik hem de ses altı hızlarda ivmelenme, ani manevra ve yüksek dönüş oranı kabiliyeti sağlamaktadır. Gelişmiş uçuş kontrol sistemi ve aerodinamik kararsız tasarımı sayesinde Typhoon, geleneksel muharip uçaklara kıyasla daha küçük, daha hafif ve daha çevik bir yapıya sahiptir. Karbon fiber kompozit malzeme kullanımı, yapısal dayanıklılığı artırırken radar kesit alanını azaltarak tespit edilme olasılığını düşürmektedir.

Eurofighter Typhoon’un aviyonik mimarisi, pilotun görev yoğunluğu en yüksek muharebe senaryolarında dahi minimum iş yüküyle görev icra etmesini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. İnsan-Makine Arayüzü (HMI) konsepti; Direct Voice Input/Output (DVI/O), Hands On Throttle And Stick (HOTAS) ve Voice Throttle And Stick (VTAS) sistemleriyle desteklenmektedir. Bu sistem kombinasyonu, pilotun gözünü kokpit dışından ayırmadan uçuş, silah ve sensör sistemlerini yönetebilmesine olanak tanımaktadır. Uçağın görev bilgisayarı altyapısı, MIL-STD-1553 ve STANAG 3910 veri yolu standartlarına uygun yüksek hızlı dijital mimariye sahiptir. Bu yapı, sensörlerden alınan verilerin gerçek zamanlı birleştirilip analiz edilmesini ve pilotun durumsal farkındalığının en üst seviyede tutulmasını sağlar.

Typhoon’un sensör füzyonu kabiliyeti, radar, kızılötesi arama-izleme (IRST), elektronik harp (EW) ve elektro-optik sistemlerden elde edilen bilgileri tek bir taktik resim hâlinde birleştirerek, pilotun tehdit ortamına hızlı ve doğru şekilde reaksiyon gösterebilmesini sağlar. Uçakta kullanılan CAPTOR-M mekanik taramalı çok modlu pulse-Doppler radar, aynı anda birden fazla hedefi izleme, elektronik karıştırma tespiti ve jamming fonksiyonlarını icra edebilmektedir. Captor-M, mekanik taramalı antene sahip olup radarın uçağa entegrasyonu BAE Systems tarafından gerçekleştirilmiştir. Eurofighter konsorsiyumu tarafından geliştirilen Captor-E AESA radar ise Tranche 3A konfigürasyonunda devreye alınmaktadır (Kuveyt Hava Kuvvetleri ECRS Mk.0 radarının ilk müşterisi olmuştur). 1000’in üzerinde verici/alıcı modülüne sahip olan radar, ±100°’lik geniş tarama açısı sayesinde hava-hava ve hava-yer görevlerinde önemli taktik avantajlar sunmaktadır. AESA radar, artırılmış menzil, yüksek çözünürlüklü sentetik açıklıklı radar (SAR) görüntüleme ve gelişmiş elektronik koruma önlemleriyle Typhoon’un sensör kabiliyetlerini yeni bir seviyeye taşımaktadır.

Captor-E, orijinal Captor radarının AESA (Aktif Elektronik Taramalı Dizi) türevidir ve CAESAR (Captor Active Electronically Scanned Array Radar) olarak da bilinmektedir. Captor-E, Selex ES liderliğindeki Euroradar Konsorsiyumu tarafından geliştirilmiştir. AESA’ya geçiş aynı zamanda Eurofighter’a düşük tespit edilme olasılığına sahip radar (LPI) ve artırılmış karıştırma direnci kazandıracaktır. 19 Kasım 2014’te Captor-E yükseltme sözleşmesi, EuroRadar lideri Selex ES’in Edinburgh ofisinde imzalanmış olup, anlaşma yaklaşık 1 milyar Euro değerindedir. Kuveyt, Nisan 2016’da Captor-E AESA radarının ilk müşterisi olmuş, Almanya, Captor-E AESA radarını 2022 itibarıyla kendi Typhoon uçaklarına entegre etme niyetini açıklamıştır.

Eurofighter için AESA radar programı şu anda üç ECRS varyantına ayrılmıştır. Captor-E ECRS Mk0, radarın uçağa entegrasyonu BAE Systems tarafından yapılmakta olup, AESA anten ve T/R modülleri GaAs HEMT yüksek güçlü amplifikatör ile üretilmektedir. Captor-E ECRS Mk1, Mk0’ın yükseltilmiş versiyonu olup Almanya ve İspanya için Hensoldt/Indra tarafından geliştirilmektedir. Radarın uçağa entegrasyonu Airbus tarafından gerçekleştirilmekte olup, Tranche 2 ve 3 uçaklarına retrofit olarak uygulanacak ve iki ülkenin yeni Tranche 4 modellerine de monte edilecektir. Bu varyantta AESA anten ve T/R modülleri GaN HEMT yüksek güçlü amplifikatör ile üretilmektedir.

Captor-E ECRS Mk2, elektronik harp ve taarruz kabiliyetleriyle Leonardo tarafından geliştirilmekte ve adarın uçağa entegrasyonu BAE Systems tarafından yapılmaktadır. AESA anten ve T/R modülleri GaAs ve GaN HEMT yüksek güçlü amplifikatör ile üretilmekte, bu sayede radarın izleme ve elektronik harp görevleri eşzamanlı olarak verimli şekilde yürütülebilmektedir. Mk2, Gripen-E’de kullanılan Selex ES-05 Raven radarının pivot sisteminden türetilmiş bir pivot üzerine monte edilmiştir, ayrıca radarın daha kapsamlı bant genişliği nedeniyle yeni bir radom tasarımı gerektirmektedir.

Eurofighter Typhoon, iki adet EUROJET EJ200 turbofan motoruyla güçlendirilmektedir. Bu motorlar, yüksek itki-ağırlık oranı, düşük yakıt tüketimi ve üstün güvenilirlik özellikleriyle öne çıkmaktadır. Rolls-Royce firmasının XG-40 teknoloji gösterim motoru üzerinden geliştirilen ve üretici firma EuroJet Turbo GmbH tarafından “barış zamanı yüksek emniyet, savaş koşullarında ise operasyonel yedeklilik” sağlamak amacıyla tasarlan EJ200 motoru, %15’e kadar büyüme potansiyeline sahip olacak şekilde yapılandırılmıştır. Kompresör teknolojisindeki geliştirmeler ve gelişmiş çekirdek motor tasarımı sayesinde itki gücü %30’a kadar artırılabilir. Ayrıca dijital motor kontrol ve izleme birimi (DECMU), motor performansını operasyonel gereksinimlere göre optimize eder. Bu yapı, uzun vadeli bakım kolaylığı ve düşük yaşam döngüsü maliyeti avantajı sunmaktadır.

Typhoon, dahili yerleşimli Mauser BK-27 mm (27 x 145 mm) topa ve toplam 13 adet harici silah istasyonuna sahiptir. Bu istasyonlar aracılığıyla uçak, hava-hava, hava-yer ve suüstü taarruz görevlerinde geniş mühimmat yelpazesini taşıyabilir. Silah yönetim sistemi, mühimmat seçimi ve silah durum takibini dijital olarak gerçekleştirir. Görev konfigürasyonuna bağlı olarak uçağın taşıyabileceği başlıca mühimmatlar arasında AMRAAM, ASRAAM, Meteor, Brimstone, Paveway III/IV, Storm Shadow ve gemisavar füzeler bulunmaktadır. Bu geniş mühimmat seçeneği, Typhoon’u çok rollü harekâtlar için son derece esnek bir platform hâline getirmektedir.

Eurofighter Typhoon, MIDS veri bağı sayesinde ağ-merkezli harekât konseptine tam uyumlu bir savaş uçağıdır. Bu sistem, müttefik hava unsurlarıyla gerçek zamanlı veri paylaşımı yaparak ortak taktik resmin oluşturulmasını sağlar. Elektro-Optik Hedefleme Sistemi, otonom hedef tespiti, tanıma ve lazer işaretleme yetenekleriyle platformun hassas taarruz kapasitesini artırmaktadır. Gelecek nesil IRST/FLIR sistemleri ve Litening III hedefleme podu entegrasyonlarıyla Typhoon’un hedefleme kabiliyeti daha da güçlendirilmiştir (BAE Systems firması tarafından Türk Hava Kuvvetleri için hazırlanan Eurofighter görsellerinde Lockheed Martin üretimi Sniper hedefleme podu kullandığı dikkat çekmiştir). Otopilot sistemi, rota, konum, irtifa ve hız kontrolünü otomatikleştirerek pilotun iş yükünü azaltarak tırmanış, taarruz ve yaklaşma modlarıyla pilota destek sağlar. Kokpit tasarımı, tek pilotlu görev konsepti göz önünde bulundurularak ergonomik şekilde optimize edilen uçakta üç adet çok fonksiyonlu ekran (MHDD), Head-Up Display (HUD) ve Striker II kaska monteli gösterge (HMD) sistemi bulunuyor. Tüm göstergeler NVG uyumlu olup, VTAS (Voice Throttle And Stick) sistemi sayesinde pilotun durumsal farkındalığını yitirmeden kontrol kabiliyeti artırmasını sağlamaktadır.

Eurofighter Typhoon tek koltuklu veya çift koltuklu konfigürasyonda üretilebilmektedir. Uçağın uzunluğu 15,96 metre, kanat açıklığı 10,95 metre, yüksekliği 5,28 metre, kanat alanı ise 51,2 m²’dir. Boş ağırlığı yaklaşık 11.000 kg, azami kalkış ağırlığı 23.500 kg’dır. Dahili yakıt kapasitesi 4.500 kg olup, üç harici yakıt tankı ile bu kapasite 8.500 kg’a kadar artırılabilir. Typhoon, iki adet EUROJET EJ200 motoru ile donatılmıştır. Her bir motor 60 kN kuru itki ve 90 kN art yakıcı itki gücü üretmektedir. Bu motor konfigürasyonu uçağa 1,15’lik etkileyici bir itki/ağırlık oranı kazandırmaktadır.

Eurofighter Typhoon’un azami hızı Mach 2.0 (yaklaşık 2.495 km/s), servis tavanı 55.000 ft, tırmanma oranı 315 m/s, muharebe menzili 1.390 km ve maksimum menzili 3.790 km’dir. +9G’ye kadar manevra dayanımına sahip olan platform, yüksek irtifada üstün performans sergilemektedir. Hava-hava görevlerinde ASRAAM, IRIS-T, AMRAAM ve Meteor füzelerini; hava-yer görevlerinde ise Paveway II/III/IV, Storm Shadow, Taurus KEPD 350 ve Brimstone mühimmatlarını etkin şekilde kullanabilmektedir. Özellikle Meteor füzesinin entegrasyonu, Typhoon’un 100 km üzeri menzillerde uzun menzilli angajman kabiliyetini önemli ölçüde artırmıştır.

Uçak, Praetorian DASS (Defensive Aids Sub-System) elektronik koruma paketiyle donatılmıştır. Bu sistem; radar ikaz alıcısı (RWR), lazer uyarı sistemi (LWS), kızılötesi ikaz alıcısı (MAW), karıştırıcı podlar, chaff/flare dağıtıcıları ve tehdit yönlendirme algoritmalarından oluşmaktadır. DASS, tehditleri otomatik olarak algılar, analiz eder ve uygun karşı tedbiri devreye sokar. Ayrıca gelişmiş tehdit kütüphanelerini kullanarak hava-hava ve yerden-havaya radar sistemlerine karşı elektronik bastırma görevlerini otonom şekilde yerine getirebilir.

Eurofighter Typhoon, NATO standartlarına uygun UHF/VHF, IFF Mode 5, Link 16 ve MIDS veri bağı sistemleriyle donatılmıştır. Bu altyapı, ağ-merkezli harekât ortamında gerçek zamanlı veri paylaşımını ve koordineli görev icrasını mümkün kılar. Typhoon’un bakım konsepti “On-Condition Maintenance” prensibine dayanmaktadır. Bu yaklaşım, gereksiz planlı bakım faaliyetlerini ortadan kaldırarak, sistemlerin durumuna göre bakım yapılmasını sağlar. Gelişmiş yer destek yazılımları (OASIS) sayesinde uçak, görev öncesi ve sonrası arıza analizini otomatik olarak gerçekleştirir. Eurofighter Typhoon’un lojistik destek altyapısı, görev hazırlık oranını yükseltmek ve uzun süreli görevlerde operasyonel sürekliliği sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Her bir sorti için ortalama hazırlık süresi 20 dakikanın altındadır.